Ćelija (cellula) predstavlja osnovu jedinicu građe svih živih organizama osim virusa. Svaka ćelija predstavlja entitet, koji je od okoline odvojen ćelijskom membranom.
Prokariotske i eukariotske ćelije
U odnosu na to da li ćelije poseduju jedro, možemo ih podeliti na prokariotske i eukariotske ćelije.
Prokariotske ćelije su filogenetski starije strukture. Njihov genetski materijal čini prstenasta tj. kružna DNK koja slobodno pluta po citoplazmi ćelije. Zbog ovog i nosi ime prokariotska ćelija: pro = pre; karyon = jedro. Glavni predstavnici prokariota jesu bakterije.
Eukariotske ćelije su filogenetski starije strukture i njihov genetski materijal je okružen sopstvenom membranom. Ovako formirana struktura se naziva jedro tj. nucleus,a zbog njegovog prisustva ćelije i nose naziv eukariotske: eu = pravo, karyon = jedro. (slika 1.)
Humane ćelije, kao i ćelije svih višećelijskih organizama su eukariotske i zato se histologija dalje bavi proučavanjem isključivo ovih vrsta ćelija.
Osnovna organizacija ćelije
Svaka eukariotska ćelija ima dva osnovna dela, nukleus tj. jedro i citoplazmu. U citoplazmi se, između ostalog, nalaze i različite metabolički aktivne strukture koje se nazivaju organele.
Organele se nalaze slobodne u citoplazmi, a prema tome da li poseduju sopstvenu membranu, delimo ih na: membranske i nemembranske organele.
Membranske organele su: nukleus, mitohondrije, Goldžijev aparat, lizozomi, peroksizomi, endoplazmatski retikulum. (slika 2.)
Nemembranske organele su: robozom, centrioli, nukleolus i hromozomi.
Osim organela, u citoplazmi se nalazi i citoskelet koji je ključan za održavanje oblika ćelije, ali omogućava i unutrarćelijski transport.
Takođe, u
citoplazmi su prisutne i inkluzije.
Ovo su akumulacije tj. depoi različitih supstanci, najčešće: glikogen, pigmenti, kristali i lipidi.
